สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายละเมิด (ครั้งที่ 14-15) ครั้งสุดท้าย
สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ
กฎหมายละเมิด (ครั้งที่ 14-15) ครั้งสุดท้าย
อาจารย์อัมภัสชา ดิษฐอำนาจ
วันศุกร์ที่ 5 กันยายน 2568
**********
1. นิรโทษกรรม คือ การกระทำที่เป็นละเมิด แต่กฎหมายบัญญัติยกเว้นให้ผู้กระทำไม่ต้องรับผิด ไม่ต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้เสียหายหรือชดใช้น้อยกว่าความเสียหาย (จะเกิดนิรโทษกรรมได้ ต้องเกิดการกระทำละเมิดก่อน)
1.1) การป้องกันโดยชอบด้วยกฎหมาย ม.449 การป้องกันสิทธิของตัวเองหรือผู้อื่น สิทธินั้นต้องมีอยู่จริง ถ้าไม่มีอยู่จริงก็ไม่มีเหตุที่ป้องกัน หากไปทำให้เขาเสียหาย ก็ต้องรับผิดฐานละเมิดโดยไม่ได้รับนิรโทษกรรม
1.2) การกระทำตามคำสั่ง ม.449
-คำสั่งของเจ้าพนักงาน จึงต้องปฏิบัติตาม (แม้ไม่เห็นด้วยหรือมีข้อโต้แย้งกับคำสั่งนั้น) เพราะถ้าไม่ปฏิบัติตามจะมีความผิดอาญา ฐานขัดคำสั่งเจ้าพนักงาน กฎหมายจึงให้ได้รับนิรโทษกรรม
1.3) กระทำด้วยความจำเป็นเพื่อป้องกันภัย
-การทำลายทรัพย์เพื่อป้องกันภัยสาธารณะ ม.450 วรรคหนึ่ง
-การทำลายทรัพย์เพื่อป้องกันภัยเอกชน ม.450 วรรคสอง
-การทำลายทรัพย์สินเพื่อป้องกันสิทธิ์ ม.450 วรรคสาม
1.4) การป้องกันสิทธิ ม.451
-เป็นการป้องกันด้วยการให้ตัวเองสมดังสิทธิที่มีอยู่ ถ้าเนิ่นช้าอาจเสียสิทธิได้
1.5) การป้องกันสัตว์ ม.452
2. ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่
-ม.4 "เจ้าหน้าที่" , "หน่วยงานของรัฐ"
-ม.5 ทำละเมิดต่อผู้เสียหายในหน้าที่
2.1) ละเมิดในการปฏิบัติหน้าที่ ฎ.21/2540 , 5824/2543 , 4823/2548 , 15496/2557 , 10648/2556
-คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญที่ 12/2541 พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 ม.5 วรรคหนึ่ง ไม่ขับหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ
-กฎหมายอื่นที่ห้ามฟ้องเจ้าหน้าที่ เช่น
--ป.วิ.พ. ม.285 คุ้มครองเจ้าพนักงานบังคับคดีที่ใช้อำนาจจัดการถอนสิ่งปลูกสร้างตามคำพิพากษา (เว้นแต่ทำโดยฝ่าฝืนป.วิ.พ.)
--พ.ร.บ.ล้มละลายฯ ม.147 เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไม่ต้องรับผิดเป็นส่วนตัว (เว้นแต่เจตนาร้ายหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง)
--พ.ร.บ.มาตรการในการปราบปรามผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติดฯ ม.26 ยึด อายัดทรัพย์สินเกี่ยวกับยาเสพติด
-อายุความ กรณีเจ้าหน้าที่ของรัฐกระทำละเมิดในการปฏิบัติหน้าที่ ผู้เสียหายต้องฟ้องหน่วยงานของรัฐโดยตรงตามม.5 วรรคหนึ่ง ซึ่งมิได้บัญญัติให้หน่วยงานของรัฐต้องรับผิดร่วมกับเจ้าหน้าที่ (แตกต่างจากนายจ้างลูกจ้าง) จึงไม่อาจนำอายุความตามม.448 วรรคหนึ่ง มาใช้กับการฟ้องหน่วยงานของรัฐได้ และเป็นกรณีที่ พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ.2539 มิได้บัญญัติอายุความฟ้องร้องหน่วยงานของรัฐไว้โดยเฉพาะ ต้องนำอายุความ 10 ปี ตามม.193/30 มาใช้บังคับ (ฎ.7077/2560)
2.2) ละเมิดมิใช่ในการปฏิบัติหน้าที่ ม.6
-ฎ.1931/2518 , 2483/2527
2.3) ทำละเมิดต่อรัฐในการปฏิบัติหน้าที่ รัฐเรียกได้จำกัด ม.10
-ประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง ฎ.2086/2523
2.4) ทำละเมิดต่อรัฐนอกหน้าที่ รัฐเรียกเต็ม
2.5) ฟ้องผิดตัว ขยายอายุความ ม.7 วรรคสอง
-ฎ.1525/2549
2.6) สิทธิไล่เบี้ยโดยจำกัด ม.8
-ฎ.1111/2535
2.7) อายุความสิทธิไล่เบี้ย ม.9
2.8) อายุความรัฐถูกละเมิด ม.10
2.9) การขอให้รัฐใช้ค่าสินไหมทดแทน ม.11
2.10) คำสั่งทางปกครองให้ชำระเงิน ม.12
-ฎ.59/2558
3. ทบทวนหลักกฎหมายสำคัญ
-ม.420 , ความเสียหายเป็นผลโดยตรง , ความยินยอมของผู้เสียหายไม่เป็นละเมิด พ.ร.บ.ว่าด้วยข้อสัญญาอันไม่เป็นธรรมฯ , ความสัมพันธ์ระหว่างการกระทำและผล ทฤษฎีเงื่อนไข
-ดูว่าจงใจหรือประมาทเลินเล่อ ทำต่อบุคคลอื่นโดยผิดกฎหมาย ให้เขาเสียหาย ถึงชีวิต ร่างกาย อนามัย เสรีภาพ ทรัพย์สินหรือไม่
-เข้ามาตราเฉพาะในเรื่องต่าง ๆ หรือไม่ ม.421 การใช้สิทธิซึ่งมีแต่จะให้เกิดเสียหาย ม.423 กล่าวหรือไขข่าวแพร่หลาย
-ความรับผิดเพื่อการกระทำของบุคคลอื่น ม.425 นายจ้างลูกจ้าง , ม.427 ตัวการตัวแทน , ม.428 ผู้ว่าจ้าง เมื่อเป็นผู้ผิดในส่วนการงานที่สั่งให้ทำ/คำสั่งที่ตนให้ไว้/การเลือกหาผู้รับจ้าง , ม.429 ผู้เยาว์บิดามารดา เว้นแต่ใช้ความระมัดระวังตามสมควร , ม.430 ครูอาจารย์ผู้ไร้ความสามารถ เมื่อมิได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควร
-ความรับผิดอันความเสียหายเกิดจากทรัพย์ ม.433 ความเสียหายเกิดจากสัตว์ , ม.434 โรงเรือนหรือสิ่งปลูกสร้าง , ม.436 ของตกหล่นจากโรงเรือน , ม.437 วรรคหนึ่ง ยานพาหนะอันเดินด้วยเครื่องจักรกล , ม.437 วรรคสอง ทรัพย์อันตรายโดยสภาพ
-ประเภทค่าสินไหมทดแทนที่เรียกได้ กรณีทำให้ตาย ม.443 วรรคหนึ่ง ค่าปลงศพ , ม.443 วรรคหนึ่ง ค่าใช้จ่ายอันจำเป็น , ม.443 วรรคหนึ่ง ค่ารักษาพยาบาลก่อนตาย , ม.443 วรรคสอง ค่าขาดประโยชน์ทำมาหาได้ก่อนตาย , ม.443 วรรคสาม ค่าขาดไร้อุปการะ , ม.444 ค่าขาดแรงงาน
-ค่าสินไหมทดแทนแก่ร่างกายและอนามัย ม.444 วรรคหนึ่ง ค่าใช้จ่ายอันตนต้องเสียไป , ม.444 วรรคหนึ่ง ค่าเสียความสามารถประกอบการงานในปัจจุบัน , ม.444 วรรคหนึ่ง ค่าเสียความสามารถประกอบการงานในอนาคต , ม.445 ค่าขาดแรงงานของบุคคลภายนอก , ม.446 ค่าเสียหายอย่างอื่นอันมิใช่ตัวเงิน
***จบการบรรยาย***
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น