สรุปคำบรรยายเนติ 1/75 กฎหมายภาษีอากร (ครั้งที่ 1)


สรุปคำบรรยายเนติ 1/75
วิชากฎหมายภาษีอากร (ครั้งที่ 1)
จาก บรรยายเนติบัณฑิตออนไลน์ เมื่อวันพุธที่ 25 พฤษภาคม 2565
บรรยายโดย ศ. (พิเศษ) ชัยสิทธิ์ ตราชูธรรม
***************************

กฎหมายภาษีอากรแม้ว่าจะมีความยุ่งยากซับซ้อน เมื่อศึกษากฎหมายภาษีอากรแต่ละฉบับ ให้ยึดหลักโครงสร้างกฎหมายทั้ง 6 ส่วน ก็จะช่วยให้มีความเข้าใจกฎหมายภาษีอากรได้เป็นอย่างดี

กฎหมายภาษีอากรทุกฉบับ จะมีโครงสร้างกฎหมาย 6 ส่วน ได้แก่
1. ผู้เสียภาษี (Tax Payer) 
กฎหมายภาษีอากรแต่ละฉบับ จะกำหนดไว้ว่าใครมีหน้าที่เสียภาษี

2. ฐานภาษี 
(Tax Base) มี 4 ฐาน คือ ฐานรายได้ ฐานการบริโภค ฐานความมั่งคั่งหรือทรัพย์สิน และฐานอื่น ๆ

3. อัตราภาษี 
(Tax Rate) แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ อัตราคงที่ อันตราก้าวหน้า และอัตราถอยหลัง

4. วิธีเสียภาษี 
(Tax Payment) กฎหมายจะกำหนดว่า จะต้องเสียภาษีโดยวิธีใด ซึ่งทั่วไปมี 3 วิธี คือ วิธีประเมินตนเอง วิธีหักภาษี ณ ที่จ่าย และวิธีประเมินโดยเจ้าพนักงานประเมิน

5. วิธีระงับข้อพิพาท 
(Tax Settlement) หากผู้เสียภาษีไม่เห็นด้วย ก็อาจใช้สิทธิอุทธรณ์ หรือมีการยื่นฟ้องคดีต่อศาลภาษีอากร หรืออุทธรณ์ต่อศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษ หรือขออนุญาตฎีกา

6. สภาพบังคับ 
(Sanction) ได้แก่ โทษทางปกครอง โทษทางอาญา และการบังคับคดี

ในการศึกษากฎหมายภาษีอากรของเนติบัณฑิต จะออกข้อสอบเฉพาะประมวลรัษฎากรเท่านั้น แบ่งออกเป็น 5 ประเภท ได้แก่
1. ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา
2. ภาษีเงินได้นิติบุคคล
3. ภาษีมูลค่าเพิ่ม
4. ภาษีธุรกิจเฉพาะ
5. อากรแสตมป์
โดยจะศึกษาเพียง 4 ประเภทแรก (ไม่รวมอากรแสตมป์) และข้อสอบจะออกอย่างน้อย 2 ประเภท บางปีออก 3 ประเภท และบางปีออกทั้ง 4 ประเภท

ก่อนที่จะได้ศึกษารายละเอียดของกฎหมายภาษีอากรทั้ง 4 ประเภท ให้ดูโครงสร้างกฎหมายก่อน
1. โครงสร้างกฎหมายภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา
ส่วนที่ 1 ผู้เสียภาษี มี 5 ประเภท
  1.1 บุคคลธรรมดา
  1.2 ผู้ถึงแก่ความตายในระหว่างปีภาษี
  1.3 กองมรดกที่ยังไม่ได้แบ่ง
  1.4 ห้างหุ้นส่วนสามัญ หรือคณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล
  1.5 วิสาหกิจชุมชน
ส่วนที่ 2 ฐานภาษี
  2.1 เงินได้พึงประเมิน
  2.2 เงินได้สุทธิ (เงินได้พึงประเมิน หักค่าใช้จ่าย หักค่าลดหย่อน)
ส่วนที่ 3 อัตราภาษี
  3.1 อัตราก้าวหน้า
  3.2 อัตราคงที่
ส่วนที่ 4 วิธีเสียภาษี
  4.1 ประเมินตนเอง
  4.2 หักภาษี ณ ที่จ่าย
  4.3 ประเมินโดยเจ้าพนักงานประเมิน
ส่วนที่ 5 วิธีระงับข้อพิพาท
  5.1 ประเมิน
  5.2 อุทธรณ์
  5.3 ฟ้องคดีต่อศาลภาษีอากร กฎหมายภาษีอากรไม่ได้บัญญัติเกี่ยวกับศาลภาษีอากรไว้ละเอียด จะต้องดู พ.ร.บ.จัดตั้งศาลภาษีอากรฯ เป็นหลัก และมีการนำประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาใช้บังคับอนุโลมด้วย
  5.4 อุทธรณ์/ฎีกา
ส่วนที่ 6 สภาพบังคับ
  6.1 โทษทางปกครอง (เบี้ยปรับ , เงินเพิ่ม)
  6.2 โทษทางอาญา (จำคุก , ปรับ)
  6.3 การบังคับคดี (ยึด , อายัด , ขายทอดตลาด) ประมวลรัษฎากร มาตรา 12 ให้กรมสรรพากรมีอำนาจยึด อายัด ขายทอดตลาดได้ โดยใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง และพ.ร.บ.วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ประกอบ

2. โครงสร้างกฎหมายภาษีเงินได้นิติบุคคล
ส่วนที่ 1 ผู้เสียภาษี
  1.1 ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล
  1.2 ห้างหุ้นส่วนจำกัด
  1.3 บริษัทจำกัด
  1.4 บริษัทมหาชนจำกัด
  1.5 กิจการซึ่งดำเนินการเป็นการค้าฯ
  1.6 กิจการร่วมค้า (Joint Venture)
  1.7 มูลนิธิ/สมาคม
  1.8 กองทุนรวม
  1.9 นิติบุคคลอื่น (ตลาดหลักทรัพย์ฯ)
ส่วนที่ 2 ฐานภาษี
  2.1 กำไรสุทธิ (รายได้หักรายจ่าย) เป็นกำไรสุทธิทางภาษี ไม่ใช่ทางบัญชี
  2.2 รายได้ก่อนหักรายจ่ายใด ๆ 
ส่วนที่ 3 อัตราภาษี
  3.1 อัตราคงที่
  3.2 อัตราก้าวหน้า
ส่วนที่ 4 วิธีเสียภาษี
  4.1 ประเมินตนเอง
  4.2 หัก ณ ที่จ่าย
  4.3 ประเมินโดยเจ้าพนักงานประเมิน
ส่วนที่ 5 วิธีระงับข้อพิพาท
  5.1 ประเมิน
  5.2 อุทธรณ์
  5.3 ฟ้องคดีต่อศาลภาษีอากร 
  5.4 อุทธรณ์/ฎีกา
ส่วนที่ 6 สภาพบังคับ
  6.1 โทษทางปกครอง 
  6.2 โทษทางอาญา 
  6.3 การบังคับคดี

3. โครงสร้างกฎหมายภาษีมูลค่าเพิ่ม
ส่วนที่ 1 ผู้เสียภาษี
  1.1 ผู้ประกอบการ
  1.2 ผู้นำเข้า คนที่นำเข้าสินค้า ไม่จำเป็นต้องเป็นผู้ประกอบการ
ส่วนที่ 2 ฐานภาษี
  2.1 รายรับจากการขายสินค้า
  2.2 รายรับจากการให้บริการ
  2.3 มูลค่าสินค้าจากการนำเข้า
  2.4 มูลค่าสินค้าจากการส่งออก
ส่วนที่ 3 อัตราภาษี
  3.1 อัตรา 7%
  3.2 อัตรา 0%
ส่วนที่ 4 วิธีเสียภาษี
  4.1 ประเมินตนเอง
  4.2 ประเมินโดยเจ้าพนักงานประเมิน
  (ไม่มีวิธีหัก ณ ที่จ่าย)
ส่วนที่ 5 วิธีระงับข้อพิพาท
  5.1 ประเมิน
  5.2 อุทธรณ์
  5.3 ฟ้องคดีต่อศาลภาษีอากร 
  5.4 อุทธรณ์/ฎีกา
ส่วนที่ 6 สภาพบังคับ
  6.1 โทษทางปกครอง 
  6.2 โทษทางอาญา 
  6.3 การบังคับคดี

4. โครงสร้างกฎหมายภาษีธุรกิจเฉพาะ
ส่วนที่ 1 ผู้เสียภาษี
  1.1 กิจการธนาคารพาณิชย์
  1.2 กิจการเงินทุนหลักทรัพย์ และเครดิตฟองซิเอร์
  1.3 กิจการประกันชีวิต
  1.4 กิจการรับจำนำ
  1.5 การประกอบการเยี่ยงธนาคารพาณิชย์
  1.6 การขายอสังหาริมทรัพย์เป็นทางค้าหรือหากำไร
  1.7 การขายหลักทรัพย์ในตลาดหลักทรัพย์ (ปัจจุบันได้รับยกเว้นภาษี)
  1.8 การประกอบกิจการอื่นตามพระราชกฤษฎีกา
        1) กิจการซื้อและขายคืนหลักทรัพย์
        2) ธุรกิจแฟ็กเตอริง (Factoring)
  *จะเห็นได้ว่า ผู้เสียภาษีธุรกิจเฉพาะมีเพียง 8 ประเภทเท่านั้น แต่กฎหมายภาษีมูลค่าเพิ่ม ผู้เสียภาษีคือผู้ประกอบการทุกประเภท ซึ่งกว้างกว่า (หากเสียภาษีมูลค่าเพิ่มแล้ว ก็จะไม่เสียภาษีธุรกิจเฉพาะ หรือหากเสียภาษีธุรกิจเฉพาะแล้ว ก็จะไม่เสียภาษีมูลค่าเพิ่ม)
ส่วนที่ 2 ฐานภาษี
  รายรับก่อนหนักรายจ่ายใด ๆ (Gross Receipt)
ส่วนที่ 3 อัตราภาษี
  3.1 อัตรา 0.1%
  3.2 อัตรา 2.5%
  3.3 อัตรา 3.0%
ส่วนที่ 4 วิธีเสียภาษี
  4.1 ประเมินตนเอง
  4.2 ประเมินโดยเจ้าพนักงานประเมิน
  (ไม่มีวิธีหัก ณ ที่จ่าย)
ส่วนที่ 5 วิธีระงับข้อพิพาท
  5.1 ประเมิน
  5.2 อุทธรณ์
  5.3 ฟ้องคดีต่อศาลภาษีอากร 
  5.4 อุทธรณ์/ฎีกา
ส่วนที่ 6 สภาพบังคับ
  6.1 โทษทางปกครอง 
  6.2 โทษทางอาญา 
  6.3 การบังคับคดี

*ส่วนที่ 6 สภาพบังคับ ของกฎหมายภาษีอากรทั้ง 4 ประเภท จะเหมือนกัน

***จบการบรรยายครั้งที่ 1***
คลิกอ่าน ครั้งที่ 1 , 2 , 3 , 4

ที่มา YouTube บรรยายเนติบัณฑิตออนไลน์ (คลิกลิงก์)

ความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมประจำสัปดาห์

แนวข้อสอบ ระเบียบฯ พนักงานราชการ

แนวข้อสอบ พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 (ชุดที่ 1)

การส่งเด็กเข้าเรียนตามกฎหมาย

แนวข้อสอบ พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539

แนวข้อสอบ พ.ร.บ.การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542

แนวข้อสอบ พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี พ.ศ. 2546

แนวข้อสอบ ระเบียบฯ สารบรรณ (ชุดที่ 3)

สาระสำคัญ พ.ร.บ.ส่งเสริมการเรียนรู้ พ.ศ. 2566 (ฉบับเตรียมสอบ)

แนวข้อสอบ พ.ร.บ.วิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2561 (55 ข้อ)

แนวข้อสอบ พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 (ชุดที่ 5)