การโอนงบประมาณรายจ่าย

          หลักทั่วไปตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณ กำหนดไว้ว่า รายจ่ายที่กำหนดไว้สำหรับส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจใด ตามพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปี หรือพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติม จะโอนหรือนำไปใช้สำหรับส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจอื่นไม่ได้ 

          อย่างไรก็ตาม กฎหมายดังกล่าวกำหนดข้อยกเว้นให้สามารถทำการโอนงบประมาณรายจ่ายของส่วนราชการได้ 2 ประการ  คือ 

          1. มีการตราพระราชบัญญัติให้โอนงบประมาณรายจ่ายหรือนำงบประมาณรายจ่ายไปใช้ได้ เช่น

          - พระราชบัญญัติโอนงบประมาณรายจ่าย พ.ศ. 2507

          - พระราชบัญญัติโอนงบประมาณรายจ่าย พ.ศ. 2558

          - พระราชบัญญัติโอนงบประมาณรายจ่าย พ.ศ. 2559

          - พระราชบัญญัติโอนงบประมาณรายจ่าย พ.ศ. 2560

          - พระราชบัญญัติโอนงบประมาณรายจ่าย พ.ศ. 2561

          นอกจากนี้ยังมีการตราพระราชบัญญัติเกี่ยวกับการจัดระเบียบบริหารราชการแผ่นดินหรือแบ่งโครงสร้างของส่วนราชการ ซึ่งกำหนดให้มีการโอนงบประมาณรายจ่าย เช่น          

          - ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง การโอนงบประมาณและข้าราชการของสำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน ไปเป็นของสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ ตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2545

          - ประกาศกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เรื่อง การโอนงบประมาณและบุคลากรของสำนักส่งเสริมและพิทักษ์คนพิการ สังกัดสำนักงานส่งเสริมสวัสดิภาพและพิทักษ์เด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาส คนพิการ และผู้สูงอายุ ไปเป็นของสำนักงานส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการแห่งชาติ ตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ. 2550

          2. มีการตราพระราชกฤษฎีการวมหรือโอนส่วนราชการเข้าด้วยกัน ให้โอนงบประมาณรายจ่ายของส่วนราชการที่ถูกโอนหรือรวมเข้าด้วยกันนั้น ไปเป็นของส่วนราชการหรือหน่วยงานที่รับโอนหรือที่รวมเข้าด้วยกัน หรือส่วนราชการที่จัดตั้งขึ้นใหม่ แล้วแต่กรณี ทั้งนี้ ตามที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกาดังกล่าว เช่น 

          - พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งสำนักงานความร่วมมือเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ พ.ศ. 2547 โดยยุบกรมวิเทศสหการ กระทรวงการต่างประเทศ และโอนงบประมาณไปเป็นของสำนักงานความร่วมมือเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงการต่างประเทศ หรือส่วนราชการอื่นตามที่รัฐมนตรีประกาศกำหนด

          - พระราชกฤษฎีกาโอนกรมป่าไม้ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ไปเป็นกรมป่าไม้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และปรับปรุงอำนาจหน้าที่และกิจการของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กรมป่าไม้ และกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2546 กำหนดให้โอนงบประมาณเช่นกัน

          อย่างไรก็ตาม การรัฐประหารที่เกิดขึ้นบ่อยครั้ง ก็เป็นที่มาของการโอนงบประมาณรายจ่ายด้วย เช่น 

          - ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 298 ในปี พ.ศ. 2515 ซึ่งตามกฎหมายไทย ถือว่ามีสถานะเทียบเท่าพระราชบัญญัติ 

          หรือการทำรัฐประหารของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) เมื่อปี พ.ศ. 2557 ซึ่งต่อมาหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติได้มี คำสั่งที่ 19/2560 เรื่อง การปฏิรูปการศึกษาในภูมิภาคของกระทรวงศึกษาธิการ กำหนดให้มีการโอนงบประมาณเพื่อดำเนินการปฏิรูปการศึกษา 

          ด้วยเหตุนี้ ทำให้ในปี พ.ศ. 2560-2561 กระทรวงศึกษาธิการจึงได้ออกประกาศกระทรวงศึกษาธิการเพื่อดำเนินการโอนงบประมาณรายจ่าย รวม 5 ฉบับ ได้แก่  

          - ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การโอนงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ ไปเป็นของสำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงศึกษาธิการ

          - ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การโอนงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 โดยวิธีเบิกแทนกัน ของสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ไปเป็นของสำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงศึกษาธิการ

          - ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การโอนงบประมาณและอัตรากำลังของสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา และสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการไปเป็นของสำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงศึกษาธิการ

          - ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การโอนงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการไปเป็นของสํานักงานปลัดกระทรวง กระทรวงศึกษาธิการ (สิงหาคม)

          - ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การโอนงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2561 ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการไปเป็นของสํานักงานปลัดกระทรวง กระทรวงศึกษาธิการ (กันยายน)

          โดยสรุป ตามหลักทั่วไปของกฎหมาย จะโอนงบประมาณรายจ่ายไปใช้ที่อื่นไม่ได้ แต่มีข้อยกเว้นของกฎหมายให้สามารถโอนงบประมาณรายจ่ายได้ 2 ประการ คือ 1. ตราเป็นพระราชบัญญัติ 2. พระราชกฤษฎีกา ส่วนวิธีที่ 3. เป็นการโอนงบประมาณรายจ่ายตามคำสั่งของคณะรัฐประหาร

#นักเรียนกฎหมาย

21 กันยายน 2561

อ้างอิง

          พระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2502

          มาตรา 18 บัญญัติว่า "รายจ่ายที่กำหนดไว้สำหรับส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจใด ตามพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีก็ดี พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมก็ดี จะโอนหรือนำไปใช้สำหรับส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจอื่นมิได้ เว้นแต่

          (1) มีพระราชบัญญัติให้โอนหรือนำไปใช้ได้

          (2) ในกรณีที่มีพระราชกฤษฎีการวมหรือโอนส่วนราชการเข้าด้วยกัน ไม่ว่าจะมีผลเป็นการจัดตั้งส่วนราชการขึ้นใหม่หรือไม่ก็ตาม ให้โอนงบประมาณรายจ่ายของส่วนราชการที่ถูกโอนหรือรวมเข้าด้วยกันนั้น ไปเป็นของส่วนราชการหรือหน่วยงานที่รับโอนหรือที่รวมเข้าด้วยกัน หรือส่วนราชการที่จัดตั้งขึ้นใหม่ แล้วแต่กรณี ทั้งนี้ ตามที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกาดังกล่าว"