สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายมรดก (ครั้งที่ 6-7)

สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ

กฎหมายมรดก (ครั้งที่ 6-7)

อาจารย์พรชัย สุนทรพันธุ์

วันจันทร์ที่ 30 มิถุนายน 2568

**********

1. ทายาทโดยธรรมตามม.1629 มี 6 ลำดับ ม.1629(1) ผู้สืบสันดาน ได้แก่ บุตรชอบด้วยกฎหมาย รวมถึงม.1627 บุตรนอกกฎหมายที่บิดาได้รับรองแล้ว และบุตรบุญธรรม

2. บุตรชอบด้วยกฎหมาย

-บุตรชอบด้วยกฎหมายของหญิง ม.1546 

-บุตรชอบด้วยกฎหมายของบิดา ม.1536 

-ม.1547 , 1557 , 1558

3. บุตรนอกกฎหมายที่บิดาได้รับรองแล้ว

-ไม่มีกฎเกณฑ์เขียนการรับรองไว้ แต่กฎหมายกำหนดให้ความคุ้มครอง

-ไม่ใช่การจดทะเบียนรับรองบุตรตามกฎหมายครอบครัว แต่เป็นการรับรองโดยพฤติการณ์ตามกฎหมายมรดก

-เป็นการรับรองโดยพฤติการณ์ ดูตามข้อเท็จจริงเป็นเรื่อง ๆ ไป มีการแสดงออกที่พ่อมีต่อลูกอย่างเปิดเผย

-ฎ.341/2502 บุตรนอกกฎหมายที่บิดาได้รับรองตั้งแต่อยู่ในครรภ์ ถ้าเกิดมารอดอยู่ใน 310 วัน ก็เป็นผู้สืบสันดาน เป็นทายาทที่มีสิทธิได้รับมรดก

-บุตรนอกกฎหมายที่บิดารับรองแล้ว กฎหมายให้มีสิทธิรับมรดกในฐานะผู้สืบสันดาน ไม่ใช่บุตรชอบด้วยกฎหมาย (แต่บิดาไม่ชอบด้วยกฎหมาย ไม่ใช่ทายาทโดยธรรมของลูก)

4. บุตรบุญธรรม

-เมื่อมีการประกาศใช้ป.พ.พ. บรรพ 5 การรับบุตรบุญธรรมต้องมีการจดทะเบียน และบรรพ 6 กำหนดให้บุตรบุญธรรมเป็นผู้สืบสันดานมีสิทธิรับมรดก ลำดับที่ 1

-การเป็นบุตรบุญธรรมเป็นบุตรของคนที่ับบุตรบุญธรรมเท่านั้น เช่น สามีจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรม ต่อมาสมรส บุตรบุญธรรมนั้นไม่ใช่บุตรบุญธรรมของคู่สมรส ไม่อัตโนมัติ แต่ถ้าคู่สมรสต้องการรับบุตรบุญธรรม ก็ต้องจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมด้วย

-ม.1598/26 "ผู้เยาว์ที่เป็นบุตรบุญธรรมของบุคคลใดอยู่จะเป็นบุตรบุญธรรมของบุคคลอื่นอีกในขณะเดียวกันไม่ได้ เว้นแต่เป็นบุตรบุญธรรมของคู่สมรสของผู้รับบุตรบุญธรรม
  ถ้าคู่สมรสฝ่ายหนึ่งจะจดทะเบียนรับผู้เยาว์ซึ่งเป็นบุตรบุญธรรมของคู่สมรสอีกฝ่ายหนึ่งเป็นบุตรบุญธรรมของตนด้วยจะต้องได้รับความยินยอมของคู่สมรสซึ่งเป็นผู้รับบุตรบุญธรรมอยู่แล้ว และมิให้นำมาตรา 1598/21 มาใช้บังคับ"

-ม.1598/28 "บุตรบุญธรรมย่อมมีฐานะอย่างเดียวกับบุตรชอบด้วยกฎหมายของผู้รับบุตรบุญธรรมนั้น แต่ไม่สูญสิทธิและหน้าที่ในครอบครัวที่ได้กำเนิดมา ในกรณีเช่นนี้ ให้บิดามารดาโดยกำเนิดหมดอำนาจปกครองนับแต่วันเวลาที่เด็กเป็นบุตรบุญธรรมแล้ว
  ให้นำบทบัญญัติในลักษณะ 2 หมวด 2 แห่งบรรพนี้มาใช้บังคับโดยอนุโลม"

-ม.1598/29 "การรับบุตรบุญธรรมไม่ก่อให้เกิดสิทธิรับมรดกของบุตรบุญธรรมในฐานะทายาทโดยธรรมเพราะเหตุการรับบุตรบุญธรรมนั้น"

-ม.1598/30 "ถ้าบุตรบุญธรรมซึ่งไม่มีคู่สมรสหรือผู้สืบสันดานตายก่อนผู้รับบุตรบุญธรรม ผู้รับบุตรบุญธรรมมีสิทธิเรียกร้องเอาทรัพย์สินที่ตนได้ให้แก่บุตรบุญธรรมคืนจากกองมรดกของบุตรบุญธรรมเพียงเท่าที่ทรัพย์สินนั้นยังคงเหลืออยู่ภายหลังที่ชำระหนี้ของกองมรดกเสร็จสิ้นแล้ว
  ห้ามมิให้ฟ้องคดีเรียกร้องสิทธิตามวรรคหนึ่ง เมื่อพ้นกำหนดหนึ่งปีนับแต่เวลาที่ผู้รับบุตรบุญธรรมได้รู้หรือควรได้รู้ถึงความตายของบุตรบุญธรรมหรือเมื่อพ้นกำหนดสิบปี นับแต่วันที่บุตรบุญธรรมตาย"

5. ม.1629(3) พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน , ม.1629(4) พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกัน

-บิดามารดา ไม่จำเป็นต้องจดทะเบียนสมรส ดูตามข้อเท็จจริง (พี่น้องสายเลือด)

6. ม.1629(5) ปู่ ย่า ตา ยาย , ม.1629(6) ลุง ป้า น้า อา

7. คู่สมรส ม.1629 วรรคสอง "คู่สมรสที่ยังมีชีวิตอยู่นั้นก็เป็นทายาทโดยธรรม ภายใต้บังคับของบทบัญญัติพิเศษแห่งมาตรา 1635"

-ทายาทตามม.1629 ลำดับ (1) ถึง (6) ตัดสิทธิรับมรดกกัน แต่ไม่ตัดสิทธิของคู่สมรสที่จะได้ส่วนแบ่งตามม.1635

-ม.1635 ออกข้อสอบ ต้องแบ่งมรดกให้ถูก 

***จบการบรรยาย***

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายมรดก ครั้งที่ 1

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายมรดก ครั้งที่ 2-3

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายมรดก ครั้งที่ 4-5

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายมรดก ครั้งที่ 6-7