สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา (ครั้งที่ 15)

สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ

กฎหมายนิติกรรม สัญญา (ครั้งที่ 15)

อาจารย์นรินทร ตั้งศรีไพโรจน์

วันพุธที่ 27 สิงหาคม 2568

**********

ข้อสอบข้อที่ 2 น่าจะเป็นเรื่องหนี้ หรือสัญญา ส่วนนิติกรรมออกล่าสุดปีที่แล้ว , เรื่องสัญญา ให้ดูคำเสนอ คำสนอง ข้อสันนิษฐานสัญญาเกิดไม่เกิด ม.366 วรรคหนึ่ง วรรคสอง , 359 (ม.368 การตีความ น่าจะยากไปในระดับเนติฯ) ผลแห่งสัญญาต่างตอบแทน ม.369 , 370 วรรคหนึ่ง (เปรียบเทียบกับม.219) , 372 วรรคหนึ่ง , ม.218 เรื่องสัญญามุมที่จะออกข้อสอบมีไม่เยอะ แต่ถ้าไม่เคยเห็นข้อสอบ ไม่เคยเห็นฎีกา จะค่อนข้างยาก

1. สัญญาเพื่อประโยชน์บุคคลภายนอก ไม่ได้ออกข้อสอบนานแล้ว (3 มาตรา 4 เรื่อง) เรื่องนี้ท่านอาจารย์ไพโรจน์ ชอบออก***

-ม.374 วรรคหนึ่ง ลักษณะของสัญญาเพื่อประโยชน์บุคคลภายนอก

-ม.374 วรรคสอง สิทธิของบุคคลภายนอกเกิดขึ้นเมื่อใด ถ้าเข้าถือสิทธิ สิทธิเกิดแล้ว ใครก็มาทำลายไม่ได้

-ม.375 เปลี่ยนแปลงหรือระงับสิทธิบุคคลภายนอก ถ้าเข้าถือสิทธิแล้ว เปลี่ยนแปลงระงับไม่ได้แล้ว

-ม.376 การยกข้อต่อสู้ที่เกิดจากสัญญาเพื่อประโยชน์บุคคลภายนอก คู่สัญญาจะยกข้อต่อสู้กับบุคคลภายนอกผู้รับประโยชน์ได้หรือไม่

2. สัญญาประกันภัยเป็นสัญญาเพื่อประโยชน์บุคคลภายนอก ถูกแยกออกไปเป็นเอกเทศสัญญา

-สัญญาเพื่อประโยชน์บุคคลภายนอก เป็นสัญญาที่ให้คู่สัญญาฝ่ายหนึ่ง (หรือทั้งสองฝ่ายก็ได้) ซึ่งเป็นลูกหนี้ ไปชำระหนี้ให้แก่บุคคลภายนอกที่ไม่ได้เป็นคู่สัญญา 

-กรณีที่ไม่ใช่สัญญาเพื่อประโยชน์บุคคลภายนอก เช่น ข้อตกลงภายหลังการหย่าไม่ใช่หนี้ , การโอนสิทธิเรียกร้องม.303 วรรคหนึ่ง , แปลงหนี้ใหม่ด้วยเปลี่ยนตัวลูกหนี้ม.350 , รับช่วงสิทธิ , การใช้สิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ , สิทธิของบุคคลภายนอกที่จะเลือกการชำระหนี้ ("เงื่อนเลือก"-ให้บุคคลภายนอกเลือก) ม.198 , 201 , ตัวการตัวแทนม.797 วรรคหนึ่ง

-ม.374 วรรคหนึ่ง "ถ้าคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งทำสัญญาตกลงว่าจะชำระหนี้แก่บุคคลภายนอกไซร้ ท่านว่าบุคคลภายนอกมีสิทธิจะเรียกชำระหนี้จากลูกหนี้โดยตรงได้"

-ฎ.3425-3426/2566 ตามม.374 ถ้าคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งทำสัญญาตกลงว่าจะชำระหนี้แก่บุคคลภายนอก บุคคลภายนอกก็มีสิทธิเรียกชำระหนี้จากลูกหนี้โดยตรงได้ แต่เมื่อพิจารณาสัญญาระหว่างผู้ถือหุ้นของผู้ร้องแล้ว คู่สัญญาไม่ได้ตกลงว่าจะชำระหนี้ใดแก่ผู้ร้อง ข้อสัญญาที่ผู้ร้องอ้างถึง มีลักษณะเป็นการประมาณรายรับจากการลงทุนที่ตกลงกันระหว่างคู่สัญญาหรือผู้ถือหุ้นทั้งสองฝ่ายของผู้ร้อง ทั้งยังไม่อาจถือเป็นหนี้ที่แน่นอน โดยผู้ร้องมีลักษณะเป็นเพียงตัวแทนของคู่สัญญาในการดำเนินการต่าง ๆ แทนคู่สัญญา ไม่มีลักษณะเป็นสัญญาเพื่อประโยชน์บุคคลภายนอก (และผู้ร้องก็ไม่มีฐานะเป็นคู่สัญญาหรือบุคคลอันจะมีสิทธิตามสัญญาดังกล่าว เมื่อผู้ร้องเสนอข้อพิพาทต่อคณะอนุญาโตตุลาการด้วยข้อกำหนดสัญญาอนุญาโตตุลาการตามสัญญาระหว่างผู้ถือหุ้นของผู้ร้อง แต่ผู้ร้องมิใช่คู่สัญญาดังกล่าว ผู้ร้องย่อมไม่อาจอาศัยข้อสัญญาอนุญาโตตุลาการตามสัญญาดังกล่าวเพื่อเสนอข้อพิพาทต่อคณะอนุญาโตตุลาการได้ ดังนั้นคำชี้ขาดของคณะอนุญาโตตุลาการในคดีนี้จึงเป็นคำชี้ขาดวินิจฉัยข้อพิพาทซึ่งไม่อยู่ในขอบเขตของสัญญาอนุญาโตตุลาการหรือเกินขอบเขตแห่งข้อตกลงในการเสนอข้อพิพาทต่อคณะอนุญาโตตุลาการ และการยอมรับหรือการบังคับตามคำชี้ขาดในคดีนี้ย่อมจะเป็นการขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน)

-ฎ.30/2566 สัญญาประนีประนอมยอมความมีใจความว่า ว. ตกลงโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาท พร้อมสิ่งปลูกสร้างเฉพาะส่วนของ ว. ให้แก่โจทก์หรือบุคคลอื่นตามที่โจทก์ต้องการ เมื่อจำเลยที่ 2 ถึงที่ 4 ซึ่งเป็นบุคคลอื่นตามที่โจทก์ต้องการ เข้ามารับโอนที่ดินพิพาท จึงเป็นกรณีที่จำเลยที่ 2 ถึงที่ 4 ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกเข้าถือเอาประโยชน์จากสัญญาประนีประนอมยอมความที่โจทก์กับ ว. ได้ทำขึ้นตามม.374 จำเลยที่ 2 ถึงที่ 4 จึงมิใช่ตัวแทนของโจทก์

-ฎ.5441/2561 เจ้าของกรรมสิทธิ์รวมที่ดินพิพาททำบันทึกข้อตกลงให้ที่ดินพิพาทเป็นภาระจำยอมให้แก่ที่ดินโฉนดเลขที่ 9878 เป็นทางเข้าออกไปสู่ทางสาธารณะได้หรือใช้เป็นถนนสัญจรไปมาร่วมกัน ตลอดจนยังมีสิทธิใช้เพื่อการติดตั้งเสาและการเดินสายไฟฟ้า โทรศัพท์ ท่อ น้ำประปา ท่อระบายน้ำ หรือประโยชน์อื่นใดที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับที่ระบุไว้ข้างต้น เพื่อพาดผ่าน หรือฝังในที่ดินภาระจำยอมดังกล่าว อันเป็นข้อตกลงก่อตั้งภาระจำยอมที่มีลักษณะเป็นสัญญาเพื่อประโยชน์ของบุคคลภายนอก เมื่อโจทก์ที่ 1 รับโอนที่ดินโฉนดเลขที่ 9878 อันเป็นที่ดินสามยทรัพย์ ส่วนโจทก์ที่ 2 รับโอนที่ดินซึ่งแบ่งแยกมาจากที่ดินโฉนดเลขที่ 9878 ภาระจำยอมที่ก่อตั้งขึ้นตามบันทึกข้อตกลงย่อมติดไปกับสามยทรัพย์ ซึ่งได้โอนมาเป็นของโจทก์ทั้งสองด้วย ก่อนฟ้องโจทก์ทั้งสองเคยบอกกล่าวให้จำเลยที่ 1 และที่ 3 รื้อประตูเหล็กทึบ ขุดดินที่ถมทางภาระจำยอม รื้อรั้วไม้ที่ปิดกั้นทั้งหมดและเปิดทางระบายน้ำ อันเป็นการแสดงเจตนาถือเอาประโยชน์จากข้อตกลงก่อตั้งภาระจำยอมตามบันทึกข้อตกลงดังกล่าวแล้ว สิทธิของโจทก์ทั้งสองซึ่งเป็นบุคคลภายนอกผู้รับประโยชน์ ย่อมเกิดมีขึ้นนับแต่นั้น อันเป็นเหตุให้จำเลยที่ 1 และที่ 3 เจ้าของกรรมสิทธิ์รวมที่ดินพิพาทต้องยอมรับกรรมบางอย่างตามบันทึกเพื่อประโยชน์แก่ที่ดินของโจทก์ทั้งสอง ที่ดินพิพาทจึงตกเป็นภาระจำยอมตามบันทึกข้อตกลง ข้อตกลงก่อตั้งภาระจำยอมตามบันทึกข้อตกลงเป็นการก่อตั้งภาระจำยอมโดยนิติกรรม แม้ไม่ได้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ก็เป็นเพียงทำให้การได้มาซึ่งภาระจำยอมนั้นไม่บริบูรณ์ตาม ม.1299 วรรคหนึ่ง ไม่ทำให้ข้อตกลงดังกล่าวเป็นโมฆะหรือเสียเปล่าแต่อย่างใด ยังคงบังคับกันได้เป็นบุคคลสิทธิในระหว่างจำเลยที่ 1 และที่ 3 เจ้าของกรรมสิทธิ์รวมที่ดินพิพาท ซึ่งต้องผูกพันชำระหนี้ตามสัญญาเพื่อประโยชน์ของบุคคลภายนอกกับโจทก์ทั้งสอง ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกผู้รับประโยชน์ โจทก์ทั้งสองย่อมบังคับให้จำเลยที่ 1 และที่ 3 เจ้าของกรรมสิทธิ์ รวมที่ดินพิพาทจดทะเบียนภาระจำยอมได้

***จบการบรรยาย***

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 1-3

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 4-5

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 6

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 7-9

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 10

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 11

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 12

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 13

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 14

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 15

✅สรุปคำบรรยายเนติบัณฑิต 1/78 ภาคค่ำ กฎหมายนิติกรรม สัญญา ครั้งที่ 16 (ครั้งสุดท้าย)